Wady postawy dzieci i dorosłych to bardzo duży i złożony problem dzisiejszych czasów. Często defekty w budowie kręgosłupa lub innych części ciała, np. stóp, są wrodzone lub rozwijają się w najmłodszych latach. Czynniki je wywołujące są różne – poczynając od zbyt ciężkiego plecaka, a kończąc na przybieraniu nieodpowiedniej pozycji ciała, np. w trakcie zajęć szkolnych. Duże znaczenie ma również brak aktywności fizycznej i spędzanie mnóstwa czasu przed ekranem komputera. Wady kręgosłupa mogą rozwijać się także w skutek uszkodzeń mechanicznych, infekcji kręgosłupa lub zmian patologicznym będących wynikiem starzenia się organizmu. Wszystko zaczyna się od zmian czynnościowych, kiedy określone miejsce rozciągają się i słabną, a inne skracają i napinają. Następna faza to przykurcze więzadeł, ścięgien i mięśni, co daje objawy ograniczenia ich ruchomości. Finalnie, przykurcze utrwalają się, jeśli w porę nie zareagujesz, zmieniając styl życia i poddając się różnym formom terapii.
Leczenie wad postawy u dzieci i dorosłych
Kluczowy w leczeniu wad postawy dzieci jest czas. Im później, tym trudniej jest odwrócić niepożądane konsekwencje. Konsekwentne powtarzanie ćwiczeń, odpowiedni dobór zabiegów pozwala zminimalizować problem, a często go wyeliminować.
Leczenie wad postawy u dorosłych jest często znacznie trudniejsze, niż w przypadku młodszych pacjentów. Układ kostno-stawowy dziecka jest jeszcze nie do końca skrystalizowany, wciąż podlega fazie wzrostowej, natomiast u człowieka dorosłego etap ten dawno się już zakończył. Tak czy inaczej poddanie się odpowiedniej formie terapii pod okiem specjalisty daje naprawdę dobre efekty. Nie czekaj do momentu, kiedy ruchomość stawów będzie już ograniczona, a ból stanie się twoim codziennym towarzyszem.
Bardzo ważne jest wykonywanie specjalnych ćwiczeń gimnastycznych, część z nich można wykonywać w domu samodzielnie. Oprócz tego stosuje się wiele zabiegów fizjoterapeutycznych – laseroterapii, magnetoterapii, elektroterapii i ultradźwięków, ale też terapię manualną. Jest to kilka innowacyjnych i skutecznych zabiegów, które pomagają przywrócić ci komfort życia, eliminując ból, wywołany m.in. napięciem i przykurczem mięśni.
Najczęściej spotykane choroby kręgosłupa
Skolioza
Leczenie skoliozy daje najlepsze efekty wtedy, gdy choroba nie rozwinęła się jeszcze dostatecznie. Wraz z coraz większym stopniem jej zaawansowania, leczenie jest trudniejsze i wymaga częstszych wizyt u terapeuty. Zdecydowanie lepiej zacząć leczenie skoliozy w jak najmłodszym wieku, kiedy układ kostno-stawowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty. Wtedy jest o wiele większa szansa na prawidłowe wyprofilowanie kręgosłupa. Nieleczona skolioza może być przyczyną rożnych powikłań, związanych z uciskami kręgów na narządy wewnętrzne. Zaburzenia oddychania, kłopoty gastryczne, bóle brzucha – to tylko kilka z możliwych objawów zaawansowanej skoliozy.
Rodzaje skoliozy
Rodzajów skoliozy jest kilka, co wynika z określonego typu skrzywienia konkretnej części kręgosłupa. Najczęściej jest to skolioza piersiowa lub piersiowo-lędźwiowa. Rzadko spotyka się aby skrzywienie miało miejsce jedynie w dolnej partii kręgosłupa lub w części szyjnej. Często też spotka się określenie skolioza lewostronna lub prawostronna – kiedy nachylenie krzywizny skoncentrowane jest mocniej na jedną ze stron. Rehabilitacja skoliozy zależy również od przyczyn jej wystąpienia. Inaczej leczy się skoliozę wrodzoną, wykrytą bardzo szybko po urodzeniu, a inaczej np. skoliozę nerwowo-mięśniową, mającą swoje źródło w znacznym osłabieniu mięśni przykręgosłupowych. Z kolei przyczyny skoliozy idiopatycznej nie są znane, ale uważa się, że skrzywienie powstało w wyniku nagłego wzrostu czy zaburzeń w odśrodkowym układzie nerwowym.
Metody leczenia skoliozy
Skoliozę leczy się za pomocą rożnych terapii i ćwiczeń, zależnie od wieku pacjenta i jego schorzenia. Bardzo często wystarczy zwykła gimnastyka korekcyjna, czyli pakiet kilkunastu ćwiczeń, które można wykonywać pod okiem fachowca lub samodzielnie. Czasami pacjent dostaje gorset ortopedyczny, dzięki któremu kręgosłup przyjmuje naturalne ustawienie. Szerokim uznaniem i powodzeniem w leczeniu cieszą się taśmy naklejane na skórę, czyli tzw. kinesiotaping. Wykonywana jest również terapia powięziowa i neurombilizacyjna, opierająca się na rozciąganiu i napinaniu danego nerwu.
Przyczyny powstawania skoliozy
Skolioza, nazywana inaczej bocznym skrzywieniem kręgosłupa, dotyka najczęściej dzieci. Za przyczyny skoliozy uważa się czynniki genetyczne, niedostateczny rozwój mięśni lub inne choroby układu kostno-stawowego lub neurologicznego. Bardzo często skolioza jest wynikiem przyjmowania złej postawy ciała podczas siedzenia. Natomiast u dorosłych schorzenie to jest najczęściej skutkiem zwyrodnienia stawów międzykręgowych.
Lordoza
Leczenie lordozy szyjnej i lordozy lędźwiowej jest zdecydowanie łatwiejsze u dzieci, kiedy krzywizny kręgosłupa nie są jeszcze mocno zdeformowane, a kości są fazie wzrostu. Zazwyczaj wystarczy wtedy seria ćwiczeń korekcyjnych, wykonywanych pod okiem dobrego terapeuty lub samodzielnie w domu, według otrzymanego instruktażu. Czasami występuje konieczność noszenia gorsetu ortopedycznego w celu wyprofilowania naturalnych krzywizn kręgosłupa. Oprócz serii ćwiczeń związanych z korektą postawy, stosuje się także ćwiczenia mające na celu rozluźnienie mięśni przykręgosłupowych. Bardzo pomocne w leczeniu lordozy są masaże, zarówno lecznicze, jak i relaksacyjne. Zabiegi muszą być jednak tak dobrane, aby nie powodowały przeciążeń i nie potęgowały bólu. Ważna jest więc wizyta u wykwalifikowanego specjalisty, który wytyczy dalszą ścieżkę rehabilitacji.
Rodzaje lordozy
Lordoza jest naturalnym wygięciem kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego, pełniącego funkcję amortyzacji ciała i stabilnego podtrzymywania głowy. Jeśli krzywizny te pogłębiają się nadmiernie, spłaszczają lub zostaną całkowicie zniesione, powstają patologiczne zmiany w obrębie tych struktur kręgosłupa. Wyróżnia się dwa podstawowe typy lordozy – szyjną i lędźwiową. W przypadku nadmiernego wygięcia lordozy lędźwiowej, mówi się o hiperlordozie. Jak się ona objawia? Nienaturalnym wygięciem kręgosłupa ku przodowi (brzuch i pośladki są bardziej wyeksponowane). Natomiast pogłębiona lub spłycona lordoza szyjna daje o sobie znać wystającymi łopatkami, mocniej wyciągniętą żuchwą ku przodowi i nienaturalnemu wypłaszczeniu kręgosłupa. W jednym i drugim przypadku często pojawiają się silne i długotrwałe dolegliwości bólowe.
Metody leczenia lordozy
Bardzo skuteczne są różne zabiegi z zakresu fizjoterapii, np. zabieg Teraplus – leczenie polem elektromagnetycznym wysokiej częstotliwości, czy elektroterapia Prądami Trauberta – działa przeciwbólowo i zmniejsza napięcie mięśni. Niezastąpiona jest również laseroterapia, czy Fonoforeza – leczenie za pomocą fal ultradźwiękowych i żelu. Bardzo skuteczna jest terapia manualna, czyli jedna z najbardziej aktywnych metod leczenia lordozy różnej proweniencji. Jest to np. bardzo delikatna terapia CranioSacralna Upledgera, czy terapia manualna holistyczna. Dzięki wprawnym uciskom, manipulacjom i kompresjom tkanek miękkich oraz terapii nerwowo-mięśniowej, można skutecznie i szybko wyeliminować dolegliwości bólowe.
Przyczyny powstawania lordozy
Różne czynniki mają wpływ na powstanie zmian patologicznych w odcinku szyjnym i lędźwiowym kręgosłupa. Zazwyczaj jest to nieprawidłowa postawa ciała, praca wymagająca nienaturalnego pochylania głowy ku przodowi (np. biurowa) i procesy starzeniowe. Często lordoza powstaje też w efekcie zmian zachodzących w obrębie kości, otyłości i niedoboru witaminy D.
Kifoza
Leczenie kifozy trzeba koniecznie zacząć jak najwcześniej, kiedy nie wykształciły się jeszcze mocno patologiczne zmiany, np. charakterystyczny dla późnej kifozy garb na plecach. W jej wczesnej fazie wystarczą dobrze przygotowane ćwiczenia wraz z instruktażem wyspecjalizowanego fizjoterapeuty. Ulgę przynoszą także masaże lecznicze i relaksacyjne, pomagajcie rozluźnić spięte i obolałe mięśnie. Oprócz szerokiej gamy zabiegów fizjoterapeutycznych – laseroterapii, magnetoterapii, jonoforezy, różnego rodzaju prądów (np. galwanicznych, interferencyjnych), stosuje się także gimnastykę korekcyjną, którą można wykonywać indywidualnie lub uzyskać cykliczny instruktaż do pracy w domu.
Rodzaje kifozy
Nadmierna kifoza piersiowa lub szyjna to nienaturalne wygięcie w tych dwóch częściach kręgosłupa. Kifoza kojarzy się najczęściej z okrągłymi plecami, wysuniętymi do przodu głową i barkami. Trzeba także wiedzieć, że pogłębiona kifoza dotyczy nie tylko kości, ale też mięśni, tkanek, więzadeł, czyli może powodować mocne dolegliwości bólowe. Oprócz niestycznego wyglądu niesie ze sobą ryzyko zaburzenia oddychania. Osoby z pogłębioną kifozą odczuwają ból ze względu na osłabione mięśnie grzbietu oraz przykurcz mięśni klatki piersiowej. Pogłębiona kifoza piersiowa jest najczęściej efektem przyjmowania przez dłuższy czas pozycji pochylonej. Czasami jest wynikiem infekcji kręgosłupa, wypadnięcia dysku, czy też wad wrodzonych. W przypadku nieprawidłowości w budowie kifozy szyjnej, jako czynnik sprawczy należy brać pod uwagę przede wszystkim procesy starzeniowe. Nie można wykluczyć też urazów mechanicznych oraz wad postawy. Zarówno kifoza szyjna, jak i piersiowa, mogą być wywołane lub pogłębione skoliozą.
Metody leczenia kifozy
Dużym uznaniem pacjentów cieszą się także terapie manualne, czyli innowacyjne leczenie wad postawy za pomocą określonych ucisków i manipulacji tkanek miękkich. Wykonuje się szereg zamiegów m.in. zabieg neuromobilizacji, czyli poprawy funkcjonowania układu nerwowego. Podobnie na mięśnie i stawy działa terapia tkanek miękkich, czy terapia metodą CranioSacralną Upledgera.
